- Cel wykonania przetoki A-V.
- Postępowanie z przetoką.
- okres przed wytworzeniem przetoki
- okres po zabiegu operacyjnym
- okres „dojrzewania przetoki”
- cały okres kiedy pacjent jest dializowany
Ad.1.
Wykonanie dializy pozaustrojowej jest uwarunkowane możliwością wytworzenia dostępu naczyniowego.
Podstawową forma jest wytworzenie przetoki tętniczo-żylnej.
Jest to wytworzone przez chirurga sztuczne połączenie tętnicy z żyłą, dięki czemu uzyskuje się zwiększony przepływ krwi w naczyniu żylnym.
Jest to konieczne do uzyskania odpowiedniej ilości krwi, poprzez nakłucia, która będzie oczyszczona w sztucznej nerce.
Ad.2.
Okres przed wytworzeniem przetoki:
- edukacja w poradni nefrologicznej:
- oszczędzanie kończyny przeznaczonej do wykonania zespolenia-unikanie zranień, skaleczeń, zakaz nakłuwania kończyny
- zalecanie ćwiczeń mających na celu wzmocnienie mięśni i naczyń takie jak:
- zaciskanie pięści,
- ściskanie gumowych piłeczek,
- zginanie i prostowanie łokci,
- unoszenie ramion przodem w górę,
- unoszenie ramion bokiem w górę,
- rozkładanie ramion i krzyżowanie na piersiach,
- chwytanie się za plecami z jednej i z drugiej strony,
- ręce spoczywają na barkach- krążenia ramion w przód i w tył,
- zginanie grzbietowe i dłoniowe nadgarstków,
- krążenia nadgarstkami.
Okres po zabiegu operacyjnym.
- obserwacja kończyny pod kątem krwawienia, obrzęku, ucieplenia, ukrwienia,
- jeśli wystąpi obrzęk przedramienia rękę należy w czasie spoczynku, utrzymywać na wysokości serca, w czasie chodzenia trzymać na temblaku,
- w przypadku wystąpienia obrzęku całej ręki, natychmiast fakt zgłosić personelowi medycznemu,
- kontrola poszumu w przetoce, kilka razy dziennie,
- unikanie unieruchomienia kończyny, ułożenie w odwiedzeniu, co zapobiega obrzękowi kończyny,
- wykonywanie czynności w samoobsłudze, poruszanie ręką,
- kilkanaście godzin po zabiegu wykonywanie prostych ćwiczeń takich jak:
ściskanie piłeczki gumowej, napinanie mięśni dłoni, zginanie i prostowanie nadgarstka i łokcia, - kontrola ciśnienia tętniczego,
- zakaz zakładania okrężnych opatrunków, tamujących przepływ krwi,
- informowanie personelu o dolegliwościach,
- zakaz leżenia na ręce z przetoką, podkładania ręki pod głowę w czasie snu lub spoczynku, noszenia ciężkich przedmiotów, chodzenia z ręką opuszczoną noszenia obcisłych rękawów- obowiązuje cały czas.
Okres dojrzewania przetoki.
- zwiększenie ilości i jakości ćwiczeń do kilkudziesięciu razy dziennie (patrz Ad.2 punkt a),
- zakładanie opaski uciskowej w trakcie ćwiczeń na czas 1-3 minut,
- masowanie naczyń w trakcie ćwiczeń, zgodnie z przepływem krwi, od dołu do góry
- ćwiczenia z obciążeniem do półtora kilograma,
- cały czas obowiązuje okresowa (codzienna) kontrola poszumu w przetoce,
- kontrola ciśnienia tętniczego co najmniej 3 razy dziennie,
- w przypadku niskiego ciśnienia, lub jego nagłego spadku, kontrola poszumu w przetoce, a w przypadku jakichkolwiek wątpliwości natychmiastowy kontakt z ośrodkiem dializ,
- zakaz pomiaru ciśnienia na ręce z przetoką,
- obowiązuje dbałość o unikanie jakichkolwiek urazów kończyny z przetoką,
Cały okres kiedy chory jest dializowany.
- nadal ćwiczenia jak wyżej,
- stosowanie maści heparynowej oraz uszczelniającej naczynia,
- pierwsze nakłucie przetoki po wygojeniu rany- okres 3-6 tygodni,
- przestrzeganie zasad higieny kończyny z przetoką,
- bezpośrednio przed zabiegiem i po zabiegu mycie i dezynfekcja kończyny na sali dializ,
- nakłuwanie przetoki w odległości pięciu centymetrów od zespolenia,
- każdorazowa zmiana miejsca wkłucia,
- nakłuwanie przetoki na całej jej długości,
- używanie dodatkowych dawek doustnych środków przeciw krzepliwych,
w zależności od wskazań lekarza, - ćwiczenia po dializie wykonuje się nie wcześniej niż po 6-8 godzinach,
- opatrunek po zabiegu zdjąć po 6-8 godzinach,
- personelowi medycznemu należy zgłaszać wszystkie problemy z przetoką, jakie występują w domu.