Trening lekowy dedykowany jest dla pacjentów, u których rozpoznano deficyt w zakresie stosowania farmakoterapii. Do grupy tej zaliczamy pacjentów:
- mających problem z systematycznym zażywaniem leków,
- którzy przestają brać leki mimo zaleceń, w wyniku czego zachodzi konieczność ponownej hospitalizacji,
- u których z powodu przebiegu i nasilonych objawów chorobowych dochodzi do zmniejszenia sprawności funkcji poznawczych.
Cel: kształtowanie postawy odpowiedzialności pacjenta za proces leczenia oraz wypracowanie nawyku przyjmowania leków. W treningu lekowym może również uczestniczyć osoba wskazana przez pacjenta, której zadaniem będzie wsparcie umiejętności pacjenta w tym zakresie.
Zajęcia to indywidualne spotkania pacjenta z pielęgniarką, na których pacjent zostaje wyposażony w wiedzę i umiejętności z zakresu wyglądu leku, sposobu przechowywania, sprawdzenia daty ważności, sposobu przyjmowania, sporządzenia planu przyjmowania leku, zaopatrzenia się w lek. Każde spotkanie dostosowane jest do możliwości pacjenta, zakończone jest oceną umiejętności pacjenta.
Podczas prowadzonych zajęć z osobami chorymi psychicznie pielęgniarka stosuje następujące zasady rehabilitacji psychiatrycznej:
- Zasada partnerstwa - czyli poszanowanie praw i indywidualności chorego. Warunkiem rozpoczęcia rehabilitacji jest zdobycie zaufania, akceptacji programu i chęci współpracy. Rehabilitacja jest prawem, a nie obowiązkiem chorego i może być prowadzona jedynie za zgodą pacjenta.
- Zasada wielostronności oddziaływań - czyli oddziaływanie w różnych sferach życia codziennego, wymagające ścisłej współpracy wielospecjalistycznego zespołu.
- Zasada stopniowania trudności - aż do całkowitej lub prawie pełnej samodzielności.
- Zasada powtarzalności oddziaływań - szczególnie odnosi się do osób, u których proces chorobowy przebiega z okresowymi zaostrzeniami i po każdym trzeba powtórzyć nabyte już poprzednio umiejętności.
- Zasada zgodności psychospołecznych i biologicznych metod oddziaływania- czyli leczenia farmakologicznego i rehabilitacji.
- Zasada optymalnej stymulacji - niedobór bodźców i monotonia mogą powodować bierność i utratę zainteresowań.
INFORMACJE DLA PACJENTA
Prawidłowo przebiegający cykl terapii lekami składa się z trzech elementów:
1. Pacjent ma określone i zna cele terapii, które ustala wspólnie z lekarzem.
Jest to istotny etap dla kształtowania odpowiedzialnego przyjmowania leków przez pacjenta, realizowany jest podczas spotkań z lekarzem.
Na tych spotkaniach pacjent powinien pozyskać zrozumiałą informację na temat działania zaleconego leku, korzyści dla zdrowia, sposobu przyjmowania leku. Ważne aby zapytać lekarza również o możliwe skutki niepożądane podczas przyjmowania i co zrobić jeśli się pojawią. Lekarz powinien wyjaśnić wszystkie wątpliwości związane z zalecanym lekiem. Omów swoje wcześniejsze doświadczenia ze stosowanej terapii, podejmij wspólnie z lekarzem decyzję jaka forma przyjmowania leku jest dla ciebie najlepsza (tabletki, iniekcje). Zapytaj również o cenę leku, koszt leczenia miesięcznego, przedstaw swoją sytuację finansową. Zadawaj tak długo pytania ,aż wszystko będzie dla ciebie jasne i zrozumiałe.
2. Pacjent przyjmuje regularnie w określonych porach i dawkach lek przez określony czas
Istotne dla procesu leczenia jest określenie czasu i sposobu przyjmowanego leku. Często zapominamy lub nie jesteśmy pewni, że przyjęliśmy lek zwłaszcza jeśli przyjmujemy leki długotrwale. Dlatego podczas treningu lekowego prowadzonego przez pielęgniarkę nauczysz się jak przygotować indywidualny plan zażywania leków. Jest kilka sposobów aby wesprzeć naszą pamięć w tym zakresie.
Jednym z nich jest sporządzenie planu w formie tabelarycznej, w którym będziesz mieć możliwość zaznaczenia w odpowiedniej rubryce, że przyjąłeś dziś lek.
| Data/ dzień tygodnia | Pora dnia / nazwa leku i dawka | Pora dnia / nazwa leku i dawka | Pora dnia / nazwa leku i dawka | Pora dnia / nazwa leku i dawka |
|
RANO |
POŁUDNIE godz. 14.00 |
WIECZÓR godz20.00 |
NOC godz. 22.00 |
|
|
1-12-2022 poniedziałek |
||||
| 2-12-2022 wtorek | ||||
| 3-12-2022 środa | ||||
| 4-12-2022 czwartek | ||||
| 5-12-2022 piątek |
Można tez wykorzystać kalendarz w którym każdego dnia zaznaczamy określonym symbolem przyjęcie leku - taki sposób jest dobry jeśli przyjmujemy jeden lek o jednej porze w ciągu dnia.
Niektóre leki producent umieszcza w siedmiodniowych blistrach z opisem dni tygodnia , co znacznie ułatwia zapamiętanie, że lek został przyjęty.
Jeżeli należysz do grupy osób, które z łatwością posługują się urządzeniami mobilnymi możesz skorzystać z dostępnych na rynku aplikacji, których zadaniem jest przypomnienie o przyjęciu dawki leku o określonej porze.
Sposób przyjęcia leku;
każdy lek ma ściśle określony sposób przyjęcia opisany w ulotce leku. Podczas zajęć treningu lekowego pielęgniarka omówi sposób i zasady przyjmowania zaleconego leku.
3. Pacjent ma zaplanowaną wizytę kontrolną w Poradni Zdrowia Psychicznego lub wizytę Zespołu Środowiskowego, kontynuuje zaleconą terapię.
W dniu wypisu ze szpitala lekarz na karcie wypisowej wpisze ustalony termin wizyty w PZP lub zespołu leczenia środowiskowego.
Zawsze należy zaplanować następną wizytę lekarską zaznaczyć datę w kalendarzu, w telefonie komórkowym, zapisać w notatniku, umieść informacje w widocznym miejscu np. na lodówce itp. Można też poprosić osobę bliską o zapamiętanie i przypomnienie daty kolejnej wizyty.
Ważne jest by zaplanować tak wizytę lekarską by nie brakło przyjmowanego leku. Jeżeli planujemy wyjazd na urlop dobrze przeliczyć leki by ich nie brakło. Warto zapoznać się zasadami wydawania i obsługi e-recepty. Informacje dostępne na stronie internetowej:
https://pacjent.gov.pl/internetowe-konto-pacjenta/erecepta.
omów je z pielęgniarką.
Pamiętaj, że do najczęściej popełnianych błędów przez pacjenta w zakresie przyjmowania leków mających negatywny wpływ na proces leczenia i nawrót ostrych objawów chorobowych, zaliczamy następujące sytuacje:
- Pacjent ma jasno ustalone zasady terapii z lekarzem a mimo to przekłada w czasie przyjęcie leku.
- zaprzestanie przyjmowania leku bez uzgodnienia z lekarzem.
- niesystematyczne przyjmowanie leku. (np. niebranie leku przez parę dni)
- zmiana dawki leku, przyjęcie większej lub mniejszej dawki leku niż zalecona.
Każdą wątpliwość, niejasność, obawę, dyskomfort, złe samopoczucie związane z przyjmowanym lekiem należy zgłosić lekarzowi, pielęgniarce. Bądź szczery w wypowiadaniu swoich odczuć.
Jak przechowywać lek w domu
- lek należy przechowywać w wyznaczonym miejscu i w oryginalnym opakowaniu. Każdy lek ma określone zasady przechowywania, opisane w ulotce ważne żeby się z nimi zapoznać i zastosować je.
- Jeśli lek wymaga umieszczenia w lodówce, to przechowuj go najlepiej w plastikowym pojemniku na półce, nie na drzwiach lodówki.
- Ze względu na wysoką wilgotność w pomieszczeniach kuchni i łazienki nie trzymaj leku w tych pomieszczeniach.
- Nie wystawiaj leku na działanie słońca lub innych intensywnych źródeł ciepła.
- Jeśli mieszkają z Tobą dzieci, umieść leki w miejscu dla nich niedostępnym.
Data ważności leku
Na opakowaniach leków producent umieszcza datę ważności leku, przed rozpoczęciem opakowania zawsze sprawdź datę ważności.
Jeśli twój lek jest przeterminowany nie stosuj w żadnym wypadku tego leku
Jeśli twój lek był przechowywany w lodówce i doszło do jej awarii, nie stosuj tego leku.
Jeżeli lek który wyciągasz z opakowania zmienił barwę, konsystencję nie używaj go. Zgłoś to w aptece w której nabyłeś lek .
Nie wyrzucaj leku przeterminowanego do kanalizacji, kosza na śmieci. W aptekach znajdują się specjalne kontenery na leki przeterminowane gdzie możesz wyrzucić taki lek.
Zasady przyjmowania leków
Pamiętaj lek przyjmujemy zawsze zgodnie zaleceniem lekarza, nie zmieniamy sami zaleceń lekarskich, nie przerywamy leczenia.
Jeśli mieszkasz z rodziną ważne jest aby najbliżsi wiedzieli jakie leki przyjmujesz i gdzie je przechowujesz.
Przygotuj plan przyjmowanych leków, zapoznaj z nim osoby bliskie.
Leki przyjmuj zawsze o tej samej porze dnia zgodnie z zaleceniem.
Najczęściej używaną postacią leku jest tabletka, którą należy połknąć w całości i popić wodą w wyznaczonym czasie.
Tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej należy przyjąć natychmiast po wyjęciu z opakowania, ewentualnie rozpuścić w szklance wody tuż przed zażyciem.
Jeżeli lek przyjmujesz na czczo to znaczy 30 minut przed posiłkiem, po posiłku to znaczy, że 30 minut po posiłku, jeśli w trakcie posiłku to lek przyjmujemy po rozpoczęciu posiłku i przed zakończeniem posiłku.
Przyjmowane leki popijaj letnią wodą .Nie popijaj leków herbatą, kawą, sokami owocowymi zwłaszcza grejpfrutowym, mlekiem, napojami gazowanymi gdyż substancje w nich zawarte mogą wpływać na działanie leku .
Nie rozgryzaj leków.
Lek w postaci iniekcji przyjmuj zawsze w wyznaczonym gabinecie zabiegowym. Pielęgniarka wykonując iniekcje ustali termin kolejnego zastrzyku.
Nie spożywaj napojów alkoholowych, środków psychoaktywnych.
Jeżeli planujesz przyjmowanie suplementów diety, preparatów ziołowych omów to z lekarzem, aby ustalić czy substancje te nie będą wpływać na działanie leku.
Jeśli palisz papierosy i zamierzasz rzucić nałóg z pomocą dostępnych preparatów omów to z lekarzem. Jeżeli podczas przyjmowania leków pojawią się niepokojące objawy natychmiast zgłoś to lekarzowi
CO UŁATWI PRZYJMOWANIE LEKÓW
Dobrze przygotowany plan przyjmowanych leków w formie tabeli , zaznaczeń w kalendarzu lub korzystanie ze specjalnych aplikacji lekowych w urządzeniach mobilnych.
Stosownie tzw. organizerów na leki np. pojemniki plastikowe opisane porą dnia na jeden dzień, na tydzień.
Można tez skorzystać z tzw. inteligentnych pojemników na leki które łączą w sobie dwie funkcje- pojemnika na leki oraz alarmu dźwiękowego przypominającego o przyjęciu leku.
Jeśli uważasz , że nie dajesz sobie rady poproś o pomoc bliską osobę.
Opracowała: mgr Elżbieta Wraga-Olszar
Literatura:
WSPÓŁODPOWIEDZIALNOŚĆ W PROCESIE LECZNICZYM STAN OBECNY I REKOMENDACJE DLA POLSKI
Autorzy raportu: lek. Stefan Bogusławski Główny Specjalista w Zakładzie Monitorowania i Analiz Stanu Zdrowia Ludności Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - PZH prof. dr hab. n. med. Marcin Czech Zakład Farmakoekonomiki, Instytut Matki i Dziecka,
Polskie Towarzystwo Farmakoekonomiczne Redakcja naukowa: dr n. med. Beata Jagielska Polska Koalicja Medycyny Personalizowanej dr Agnieszka Sznyk Instytut Innowacji i Odpowiedzialnego Rozwoju. Warszawa 2019
TRENING UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNYCH W REHABILITACJI ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH Pod redakcją Joanny Meder Katowice 1999
http://www.obywatelezz.pl/edukacja/do-pobrania/
https://pacjent.gov.pl/internetowe-konto-pacjenta/erecepta
