Udar jest następstwem nagłego zaburzenia dopływu krwi do mózgu. Objawy pojawiają się nagle i utrzymują się powyżej 24 godzin.
Udary dzielimy na:
- niedokrwienne - są wynikiem zamknięcia naczynia krwionośnego lub przepływ krwi jest niedostateczny.
- krwotoczne - są wywołane krwawieniem z pękniętego naczynia krwionośnego.
Bez względu na przyczynę udaru dochodzi do niedotlenienia komórek mózgowych, które są bardzo wrażliwe na brak tlenu i bezpowrotnie ulegają zniszczeniu.
PRZYCZYNY UDARU MÓZGU
Czynniki niezależne od pacjenta:
- wiek- ryzyko zachorowania wzrasta po 55 roku życia
- płeć męska – częściej chorują mężczyźni
- czynniki dziedziczne
Czynniki zależne od pacjenta podlegają leczeniu i kontroli:
- nadciśnienie tętnicze
- cukrzyca
- podwyższony poziom cholesterolu
- miażdżyca naczyń krwionośnych
- choroby mięśnia sercowego np. zawał , arytmia
- zaburzenia krzepnięcia krwionośnego
- palenie papierosów
- otyłość
- nadużywanie alkoholu
- zmiany zakrzepowe w tętnicach szyjnych
- brak aktywności fizycznej
- dna moczanowa
- niedoczynność tarczycy
- doustne środki antykoncepcyjne
- TIA- przemijający atak niedokrwienny – są to objawy udaru mózgu, który samoistnie wycofuje się w ciągu 24 godzin
- przebyty udar mózgu
OBJAWY UDARU MÓZGU:
- nagłe osłabienie kończyny (lub kończyn) po jednej stronie ciała
- zaburzenia mowy, utrata zdolności mówienia, trudności w rozumieniu mowy
- zaburzenia czucia
- nagłe zaburzenie widzenia lub niedowidzenie połowicze
- nagłe zawroty głowy ,ból głowy, wymioty
- nagłe zaburzenia równowagi
- problemy z połykaniem
- nagła utrata pamięci, zaburzenia orientacji
- utrata przytomności
Objawy udaru zależą od miejsca objętego niedokrwieniem, początkowo mogą być słabo wyrażone.
Chory powinien jak najszybciej trafić do szpitala, aby została wdrożona właściwa diagnostyka i leczenie.
Udar mózgu jest stanem zagrożenia życia!
NASTĘPSTWA UDARU MÓZGU:
- deficyt ruchowy – obniżona sprawność i ograniczenie w wykonywaniu prostych czynności
- padaczka poudarowa – w wyniku uszkodzenia mózgu mogą pojawić się drgawki
- otępienie naczyniopochodne – upośledzenie pamięci, zaburzenia orientacji depresja poudarowa – płaczliwość, brak napędu
- parkinsonizm poudarowy- drżenie rąk, sztywność mięśniowa
- nietrzymanie moczu i stolca
- zakrzepica żył
- ból poudarowy- zwykle obejmuje połowę ciała dotkniętą udarem
- trudności w połykaniu – wynikają z osłabienia mięśni twarzy i przełyku
- zaburzenia czucia – chory nie rozpoznaje położenia swego ciała, zaburzone odczuwanie bodźców dotykowych, węchowych , smakowych
- zaburzenia funkcji seksualnych
PROFILAKTYKA UDARU MÓZGU ORAZ TIA
Modyfikacja czynników ryzyka:
- kontrola ciśnienie tętniczego krwi, leczenie nadciśnienia, optymalne ciśnienie 120-130/80
- kontrola poziomu cukru we krwi , leczenie cukrzycy
- utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi
- odstawienie hormonalnej terapii zastępczej i doustnych środków antykoncepcyjnych u kobiet po udarze mózgu
Modyfikacja stylu życia:
- zaprzestanie palenia papierosów
- ograniczenie spożycia alkoholu
- regularny umiarkowany wysiłek fizyczny 30-60 minut dziennie (spacer)
- codzienne wypijanie 1,5-2 litrów wody niegazowanej
- dieta bogata w warzywa i owoce, picie zielonej herbaty
- ograniczenie spożycia słodyczy
- ograniczenie spożycia tłuszczów zwierzęcych i potraw smażonych
- utrzymanie prawidłowej wagi ciała
Opracowanie: Beata Polnik
