Zadaniem diety jest wytrącenie złogów w obrębie różnych odcinków układu żółciowego.
Dieta powinna być lekkostrawna, w której znacznemu ograniczeniu ulega białko i sól kuchenna, o całkowitej kaloryczności ok. 1800-2000 kcal na dobę. Dieta jest ustalana indywidualnie dla każdego pacjenta.
Cechą diety jest zmniejszona zawartość białka do granic tolerancji przez chorego.
Zalecana zawartość białka w diecie wynosi 40-50g /dobę ( 3/4 ogólnej ilości stanowi białko pochodzenia zwierzęcego).
Ważne jest ograniczenie białka roślinnego przez wprowadzenie pieczywa niskobiałkowego.
W skrajnych wypadkach białko eliminuje się całkowicie.
ZALECENIA I UWAGI
Jedz regularnie. Posiłki spożywaj 4 - 5 razy dziennie co 3 godz. aby nie dopuścić do uczucia głodu. Należy jeść posiłki małe objętościowo, bez pośpiechu i w spokoju.
Potrawy nie powinny być zbyt gorące ani zbyt zimne.
Technika przyrządzania potraw opiera się na gotowaniu w wodzie i na parze, pieczeniu w pergaminie i duszeniu bez tłuszczu. Zabrania się podawania potraw smażonych i pieczonych z dodatkiem tłuszczu. Zupy i sosy podprawia się zawiesinami z mąki i wody lub mąki i śmietany, mleka, kefiru, jogurtu.
Zabrania się używania zasmażek.
W kamicy żółciowej należy bezwzględnie ograniczyć w diecie ilość tłuszczów pochodzenia zwierzęcego (słonina, smalec, boczek, tłuste mięsa i wędliny, śmietana, tłuste sosy, żółte sery, tłuste wędliny). Z wszystkich grup produktów należy wybierać te, które są chude, a więc m.in. chude produkty mleczne, drób bez skóry, ryby, chuda cielęcina, wołowina. Należy ograniczać spożywanie potraw smażonych na rzecz gotowanych czy pieczonych w folii, co pozwala na wyeliminowanie dodatku tłuszczu. Jeżeli już dodajemy niewielką ilość tłuszczu do potraw to, takich jak oliwa z oliwek, olej rzepakowy.
Białko zwierzęce, pomimo jego niskiej zawartości w diecie, powinno być rozłożone na trzy główne posiłki.
Bardzo ważne jest spożywanie odpowiedniej ilości warzyw i owoców oraz produktów zbożowych bogatych w błonnik pokarmowy (oprócz pieczywa ciemnego razowego, typu graham, poleca się także ryż brązowy, oraz kaszę gryczaną i jęczmienną, razowy makaron) W kamicy żółciowej powinno się ograniczyć żółtka jaj, oraz produkty wzdymające, takie jak nasiona roślin strączkowych, pory, cebula, kalafior, kapus
Potrawy przyprawiać należy sokiem z cytryny, kwaskiem cytrynowym, zieloną pietruszką, zielonym koperkiem, majerankiem, kolendrą, tymiankiem, melisą, miętą, cynamonem, wanilią. Należy wykluczyć wegetę, pieprz czarny, ocet, musztardę.
Całkowicie zrezygnuj z alkoholu i używek.
Po operacji, a także w stanach zaostrzenia się kamicy żółciowej z pełnymi objawami bólowymi dieta powinna być lekkostrawna, o ograniczonej restrykcyjnie zawartości tłuszczu. Dodatkowo wprowadza się ograniczenie produktów zawierających znaczne ilości błonnika nierozpuszczalnego m.in. otrąb pszennych, pieczywa razowego, surowych warzyw i owoców ze skórką i pestkami.
Należy wykluczyć ostre przyprawy, produkty wzdymające oraz bezwzględnie ograniczyć żółtka jaja. Zaleca się sporządzanie potraw metodą gotowania w wodzie lub gotowania na parze bez tłuszczu. Zalecane jest pieczywo pszenne, czerstwe. Z mięs należy wybierać chudy (bez skóry) drób, chude ryby (dorsz, sandacz, szczupak), chudą cielęcinę.
Można spożywać chude twarogi. Warzywa i owoce należy podawać w ograniczonej ilości, w postaci przecierów, np. pieczone jabłka, przeciery z owoców jagodowych (bez pestek i skórki), banany, pomidory bez skórki, sałata zielona, gotowana marchewka.
Przykładowy jadłospis
|
ŚNIADANIE |
OBIAD |
PODWIECZOREK |
KOLACJA |
|
kawa zboż. z ml., rogal, masło,dżem brzoskwin. |
barszcz z ziemn., makaron z warzywami, sos koperkowy |
kisiel z trukawkami |
herbata z cytryną, leniwe pierogi z masłem i cukrem |
|
bawarka, chleb, masło, miód nat. |
szpinakowa z ziemn., risotto z mięsem i warzywami, ćwikła |
jabłko |
herbata owoc.,chleb, masło, pasta warzywna, sał.zielona |
|
kawa zboż.czarna,chleb, masło, serek homog.wan. |
ryżowa, kopytka ziemniaczane, sur. z marchwii i jabłka |
sałatka owocowa |
herbata, bułka słodka,masło, marmolada |
|
herbata owoc.,graham, masło, mus jabłkowy |
krem z dyni z grzank., potrawka z kurcz.z warzywami, ziemniaki |
galaretka owocowa |
herbata, kopytka ziemniacz. z tłuszczem |
|
herbata, bułka, masło, pasta z szynki i warzyw. |
koperkowa z ziemnakami, ryż z jabłkami z cukrem i tłuszczem |
brzoskwinia |
kawa zboż.czarna, bułka, masło, miód nat. |
|
herbata, graham, masło, marmolada |
barszcz biały z ziemn., kluski na parze z sosem jagodowym |
biszkopty |
herbata z cytr., graham, masło,ser biały z rzodkiewką |
|
kawa zboż.czarna,chleb, masło,polędwica,sał.ziel. |
krupnik z ziemn., naleśniki z musem jabłkowym |
pomarańcza |
herbata owoc.,bułka, masło, pasta warzywna |
Produkty i potrawy wskazane i przeciwskazane w chorobie niewydolności nerek
|
PRODUKTY I POTRAWY |
ZALECANE |
PRZECIWSKAZANE |
|
napoje |
w ramach dozwolonej ilości płynu słaba herbata,herbaty owocowe, kawa zbożowa, soki owocowe i warzywne, napoje i wody mineralne niegazowane
w ogranicz.ilości : mleko, jogurt, kefir, maślanka |
płynna czekolada, kakao, mocna herbata, kawa naturalna, wszystkie napoje alkoholowe, napoje gazowane |
|
pieczywo |
w każdej postaci niskobiałkowe, niskosodowe |
zbyt świeże, bardzo słone |
|
dodatki do pieczywa |
dżem, miód naturalny, marmolada, dodatki warzywne
w ograniczonej ilości : twaróg, mięso gotowane, pasty serowo-warzywne,serowo-rybne,pasty mięsne, mięsno-warzywne |
sery topione, żółte, dojrzewające, wędliny , konserwy mięsne i rybne, ryby wędzone oraz marynowane |
|
tłuszcze |
dodawane na surowo : masło, margaryny miękkie, oleje ( sojowy, słonecznikowy, rzepakowy ), oliwa z oliwek, śmietanka |
smalec,słonina,boczek, łój, margaryny twarde, kwaśna śmietana |
|
potrawy z jaj |
jako dodatek do potraw |
gotowane, smażone |
|
zupy i sosy |
w ogranicz.ilości : owocowe, warzywne, krupniki, ziemniaczane, na wywarach jarzynowych; sosy łagodne : koperkowy, pietruszkowy, potrawkowy, cytrynowy |
mleczne, tłuste, zawiesiste, na wywarach miesnych, kostnych,grzybowych,zasmażane, zaprawiane kwaśną śmietaną , pikantne, z warzyw kapustnych,roślin strączkowych, ogórkowa, cebulowa, porowa, rosoły, buliony; sosy ostre, pikantne : grzybowy, chrzanowy, musztardowy, cebulowy |
|
dodatki do zup |
bułka, chleb, grzanki, makarony, kluski biszkoptowe, kasza manna, jęczmienna, gryczana, ryż, ziemniaki |
groszek ptysiowy, jajka na twardo, nasiona roślin strączkowych |
|
mięso,drób, ryby - w ramach dozwolonej ilości białka |
cielęcina, chuda wołowina, chuda wieprzowina, królik, kurczak, indyk, chude ryby : łosoś, makrela, tuńczyk, halibut potrawy got. :pulpety,klopsiki,budynie mięsne, potrawki
|
tłuste gatunki : wieprzowina, baranina, podroby, gęsi, kaczki, dziczyzna, ryby potrawy marynowane, wędzone, pieczone, smażone |
|
potrawy półmięsne i bezmięsne |
budynie z kasz, warzyw i mięsa, makaron z jarzynami, risotto mięsno-jarzynowe, pierogi z warzywami, ryż z jabłkami, knedle z owocami, kluski śląskie, kopytka, zapiekanki, naleśniki z dżemem, musem owocowym
w ograniczonej ilości : leniwe pierogi |
wszystkie potrawy smażone na tłuszczu np. placki ziemniaczane, bliny, kotlety, krokiety, pierogi z mięsem,bigos, fasolka po bretońsku, łazanki z kapustą
|
|
warzywa |
w ograniaczonej ilości : marchew, pietruszka, seler, buraki, sałata zielona, lodowa, rzodkiewka, dynia, kalafior, brokuł, szpinak, fasolka szparagowa, groszek zielony, szczypiorek
|
kiszonki, konserwowane octem, warzywa solone, ostro przyprawione, nasiona roślin strączkowych, ogórki, kiszone, konserwowe, grzyby, czosnek, cebula, pora, brukiew, rzepa, kalarepa, pomidory, keczup,przecier pomidor., awokado warzywa zasmażane, sałatki z majonezem, musztardą |
|
ziemniaki |
gotowane w całości |
smażone z tłuszczem : frytki, krążki, chipsy |
|
owoce |
w ograniczonej ilości : jagodowe, cytrusowe, jabłka, brzoskwinie, morele, winogrona, wiśnie, arbuz, melon, truskawki, śliwki |
owoce niedojrzałe, suszone, czereśnie, gruszki, banany, daktyle, kiwi, owoce marynowane |
|
desery |
galaretki owocowe, kisiele, mus y owocowe, owoce surowe, sałatki owocowe, biszkopty, ciasta z mąki pszennej i ziemniaczanej
w ograniczonej ilości : kompoty, budynie ( desery płynne wlicza się do ogólnej ilości płynów ) |
torty, ciasta z masami, desery z używkami, orzechami, kakao, batony, czekolada, chałwa, lody |
|
przyprawy |
cukier, wanilia, cynamon, sok z cytryny, kwasek cytryn., zielona pietruszka, zielony koperek, majeranek, kminek, tymianek, kolendra, mieta, melisa
w ograniczonej ilości : ocet winny, sól, pieprz ziołowy, papryka słodka, jarzynka |
ocet, pieprz czarny, musztarda, papryka ostra, chrzan, wegeta, maggi, kostki bulionowe, ziele angielskie, liść laurowy |
Opracowały dietetyczki szpitalne: Bożena Puda i Martyna Wachtarczyk
