Najczęstszą przyczyną biegunek są zakażenia bakteryjne, wirusowe lub toksyny wytwarzane przez bakterie. Biegunka może być również skutkiem przyjmowania niektórych leków, zatrucia metalami ciężkimi, zatrucia pokarmowego, stresu. Pojawia się ona także w przebiegu niektórych chorób, np. w nieswoistych zapalnych chorobach jelit, nadczynności tarczycy, chorobie trzewnej, nietolerancji laktozy, alergii pokarmowej czy niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki.
Podział biegunek
Biegunki, w zależności od czasu trwania, można podzielić na:
- ostre (trwają do 10 dni, a ich przyczyną są najczęściej zakażenia wirusowe
- lub bakteryjne);
- przewlekłe (trwają ponad 10 dni).
Jednym z podstawowych zaleceń żywieniowych w biegunce jest odpowiednia podaż płynów.W diecie podczas biegunki zaleca się wypijanie co najmniej dwóch litrów płynów na dzień pomiędzy posiłkami (najkorzystniej – na około godzinę przed lub po upływie godziny od posiłku). Najlepsza jest przegotowana woda, ale można również pić słabą gorzką herbatę lub herbatki ziołowe, np. miętową.
Należy zrezygnować z picia:
- mocnej herbaty, kawy
- trunków gazowanych,
- soków owocowych i warzywnych,
- alkoholu.
Kiedy stan się poprawi, możemy powoli wprowadzić do diety soki warzywne oraz owocowe. Niewielkie posiłki powinny być przyjmowane co 2-3 godziny.
Na początku biegunki, konieczne jest wykluczenie z diety produktów bogatych w błonnik (zwłaszcza ten, który się nie rozpuszcza):
- pieczywa razowego,
- gruboziarnistych kasz,
- surowych owoców i warzyw,
- płatków owsianych,
- wędlin podrobowych,
- tłustego mleka i produktów mlecznych (przy nietolerancji laktozy),
- tłustych mięs i wędlin,
- ostrych przypraw,
- tłustych sosów,
- zup zawierających dużo warzyw i śmietanę,
- orzechów,
- czekolady,
- konfitur z owoców pestkowych,
- produktów, w których znajduje się sorbitol np. słodzik zamiast cukru,
- fruktozę, tj. owoce i miód.
Warto natomiast w okresie trwania biegunki spożywać:
- ryż biały lub klei ryżowy (na początku trwania biegunki),
- biszkopty,
- pieczywo pszenne,
- gotowaną: marchew, jabłko/mus jabłkowy i banany - zawierające pektyny, które łagodzą objawy biegunki,
- drobne makarony,
- banany są również źródłem potasu, który jest tracony w znacznych ilościach w czasie biegunki.
Gdy dojdzie do poprawy stanu zdrowia, do diety można włączyć: niskotłuszczowe przetwory mleczne (oczywiście jeżeli chory wykazuje tolerancję na laktozę), chude mięsa, wędliny i ryby (dorsza, sandacza), ogórki, pomidory (bez skórki i pestek), ziemniaki, sałatę, owoce cytrusowe, owoce pestkowe przecierane, desery - galaretki owocowe, kisiele, budynie oraz zupy – takie jak buliony i rosoły.
W diecie podczas trwania biegunki warto przygotowywać potrawy na parze, pieczone w folii/ rękawie lub duszone.
Opracowały dietetyczki szpitalne: Bożena Puda, Martyna Wachtarczyk
