Dieta powinna być lekkostrawna. Osoby z objawami refluksu powinny unikać: produktów i potraw tłustych, odsmażanych oraz ciężkostrawnych, pikantnych, cebuli i warzyw cebulowych, pomidorów oraz przetworów pomidorowych, owoców cytrusowych i soków z tych owoców, czekolady i wyrobów czekoladowych, kawy, naparu z mięty, napojów gazowanych oraz alkoholu. Należy unikać przetworzonej żywności, gdyż często jest konserwowana octem lub kwasem cytrynowym (dania gotowe, fast-food, ketchup, musztarda, produkty marynowane).
ZALECENIA I UWAGI
Objętość posiłków i tempo ich spożycia
Posiłki spożywaj 5-6 razy dziennie, małe objętościowo o stałych porach. Potrawy nie powinny być zbyt gorące ani zbyt zimne. Posiłki powinny być spożywane powoli, w spokojnej atmosferze. Szybkie spożywanie posiłków sprzyja połykaniu większych ilości powietrza w czasie jedzenia, co może wpływać na wzrost ciśnienia wewnątrzbrzusznego i przyczyniać się do częstszego występowania refluksu.
Stosuje się potrawy - gotowane w wodzie i na parze, pieczone w pergaminie i duszone bez tłuszczu. Zabrania się podawania potraw smażonych. Dozwoloną ilość tłuszczu dodaje się w postaci surowej do gotowych potraw. Zupy i sosy sporządza się na wywarach warzywnych. Potrawy podprawia się zawiesinami z wody i mąki. Zabrania się używania zasmażek i tłustej śmietany.
Masa ciała
Osobom otyłym lub z nadwagą zaleca się zmniejszenie masy ciała, gdyż nadmierna masa ciała wiąże się ze wzrostem ciśnienia wewnątrzbrzusznego, co nasila dolegliwości chorobowe. Nadwaga/otyłość jest czynnikiem ryzyka wystąpienia choroby refluksowej przełyku i nadżerkowego zapalenia przełyku.
Palenie papierosów
Palenie papierosów, poprzez upośledzenie oczyszczania przełyku i zmniejszenie napięcia w dolnym zwieraczu przełyku, przyczynia się do zwiększenia liczby epizodów refluksu. Dlatego też osobom z objawami choroby refluksowej przełyku zaleca się „rzucenie” palenia.
Pozycja ciała w czasie snu i odpoczynku
Zmniejszenie dolegliwości można również osiągnąć poprzez przyjmowanie odpowiedniej pozycji w czasie snu i odpoczynku. Zaleca się, by bezpośrednio po posiłkach nie przyjmować pozycji leżącej. Uniesienie wezgłowia łóżka o 15–20 cm sprzyja sprawniejszemu oczyszczaniu przełyku w czasie snu, co ma wpływ na zmniejszenie objawów chorobowych. Takie postępowanie przynosi pożądane efekty zwłaszcza wśród osób z przepukliną rozworu przełykowego.
Aktywność fizyczna
Objawy choroby refluksowej przełyku nasilają się po dużym wysiłku fizycznym, częstym lub długotrwałym schylaniu się albo jakimkolwiek wysiłku fizycznym wykonywanym bezpośrednio po posiłku, dlatego zaleca się unikanie aktywności związanych z dużym wysiłkiem fizycznym, a także poposiłkowej aktywności fizycznej. Dowiedziono jednak, że umiarkowana aktywność fizyczna (np. rekreacyjna jazda na rowerze, pływanie, spacery) zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby refluksowej.
Przykładowe jadłospisy
|
ŚNIADANIE |
OBIAD |
PODWIECZOREK |
KOLACJA |
|
bawarka, rogal, masło, dżem brzoskwiniowy |
koperkowa z ziemn., zrazy duszone , ćwikła, kasza gryczana |
budyń śmietankowy |
herbata, bułka kanapkowa, masło, polędwica drobiowa, sałata zielona |
|
mleko, bułka pszenna, masło, ser biały chudy, papryka |
ryżowa, pierś z kurcz. gotow. marchew dusz., ziemniaki |
kisiel z owocami |
herbata , makaron z warzywami |
|
kawa zboż.z mlekiem, bułka, masło, miód nat. |
barszcz z ziemn., wieprzow. dusz. w jarzynach, makaron |
morele lub inny owoc |
herbata owoc.,bułka psz., masło, pasta mięsna z jarzynami |
|
kawa zboż.z ml., bułka kan., masło, pasta z twarogu i tuńczyka w sosie własnym |
grysikowa, schab duszony, szpinak dusz., ziemniaki |
brzoskwinia/śliwki |
herbata , bułka kan., masło, jajka gotowane na miękko |
|
kawa zboż.z ml., bułka psz., masło, kiełbasa drob., sałata , ogórek |
jarzynowa, klopsiki dusz., kalarepka, ziemniaki |
serek wiejski /biały chudy |
herbata, bułka pszenna, masło, szynka konserwowa, sałata |
|
bawarka, bułka kan., masło, pasta z szynki , jaj i warzyw |
szpinakowa/jarzynowa z ziemniaki, leniwe pierogi z masłem i cukrem |
sałatka warzywna |
herbata ziel., bułka kanapkowa masło, polędwica drobiowa rzodkiewka |
|
mleko, chałka, masło, marmolada/dżem |
krupnik, ryba w jarzynach po grecku, ziemniaki |
galaretka z owocami |
herbata .,bułka pszenna masło, jajecznica na parze |
Produkty i potrawy wskazane i przeciwskazane przy refluksie
|
PRODUKTY I POTRAWY |
ZALECANE |
PRZECIWSKAZANE |
|
napoje |
woda mineralna niegazowana, „słaba” herbata, herbatki ziołowe (z wyjątkiem miętowej), herbatki owocowe, alkohole w bardzo ograniczonych ilościach (w przypadku osób z zapaleniem przełyku – całkowita rezygnacja) |
kawa, „mocna” herbata, napar z mięty, napoje gazowane, alkohole niskoprocentowe (a zwłaszcza piwo, białe wino), drinki alkoholowe z dodatkiem soków cytrusowych, napojów gazowanych lub soku pomidorowego |
|
produkty zbożowe/ pieczywo |
pieczywo jasne, pieczywo razowe, pieczywo typu graham; |
kasza gryczana |
|
nabiał i produkty mleczne |
mleko słodkie (do 2% tłuszczu), zsiadłe, kefir, jogurty naturalne i owocowe; |
tłuste mleko (3,2% i więcej tłuszczu), twaróg tłusty, sery żółte, topione, pleśniowe, typu feta, serki typu fromage, śmietana (zawierająca 22% i więcej tłuszczu) |
|
tłuszcze |
masło w niewielkich ilościach, margaryny kubkowe w niewielkich ilościach, oleje roślinne w niewielkich ilościach |
smalec, słonina, boczek |
|
zupy i sosy |
na wywarach warzywnych, podpraw. zawiesiną z mąki i wody lub mleka w ograniczonej ilości : chude rosoły; sosy łagodne, warzywne, owocowe, mleczne zagęszczane zawiesiną z mąki i wody lub mleka
|
tłuste, zawiesiste na wywarach mięsnych, kostnych, grzybowych, zasmażane, zaprawiane śmietaną zaciągane żółtkiem, pikantne z warzyw kapustnych, strączkowych, ogórków ,esencjonalne rosoły, buliony; sosy ostre : chrzanowy, musztardowy, cebulowy, śmietanowy, majonezowy |
|
jajka |
gotowane (na miękko, na twardo), jajecznica na parze |
jajecznica smażona na tłuszczu/boczku |
|
mięso, drób, ryby |
mięsa chude: wołowina, cielęcina, kurczaki, indyki (bez skóry), chuda wieprzowina w ograniczonej ilości; |
mięsa tłuste: wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki, wędliny tłuste, podrobowe, pasztety, konserwy mięsne, mięsa i ryby smażone na tłuszczu |
|
potrawy półmięsne i bezmięsne |
budynie z kasz, warzyw, makaron nitki i risotto z mięsem i warzywami, leniwe pierogi na białkach w ograniczonej ilości : zapiekanki z kasz i mięsa lub warzyw, kluski śląskie i z mięsem. |
naleśniki, wszelkie potrawy smażone na tłuszczu : placki ziemniaczane, bliny, kotlety, krokiety ; bigos, łazanki z kapustą, fasolka po bretońsku |
|
warzywa |
warzywa i przetwory warzywne nie wymienione w rubryce obok |
pomidory i przetwory pomidorowe (zwłaszcza sok pomidorowy), cebula i warzywa cebulowe (pory, szalotki, czosnek), szparagi, karczochy, warzywa strączkowe |
|
ziemniaki |
gotowane, gotowane tłuczone, w postaci puree (bez dodatku masła), pyzy |
odsmażane, smażone z tłuszczem : frytki, krążki, placki, chipsy |
|
owoce |
owoce i przetwory niewymienione w rubryce obok |
cytrusy: grejpfruty, pomarańcze, mandarynki, cytryny, soki z owoców cytrusowych, jabłka, banany |
|
desery/ cukier |
kompoty, kisiele, musy, sorbety, galaretki, ciasto biszkoptowe, ciasto drożdżowe cukier, miód, słodycze niewymienione w rubryce obok
|
ciasta i ciastka kremowe, tortowe, torty, wyroby z ciasta francuskiego, kruchego, pączki, faworki czekolada i wyroby czekoladowe, chałwa |
|
przyprawy |
łagodne : sok z cytryny, kwasek cytrynowy, zielona, pietruszka, zielony koperek, melisa, majeranek, cynamon, wanilia w ograniczonej ilości : ocet winny, sól, papryka słodka, vegeta, bazylia, tymianek, estragon |
papryka ostra, chili, curry, pieprz, musztarda, chrzan |
Opracowała dietetyczka szpitalna: Bożena Puda
